Εκτύπωση

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΥΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Γύρω δασωμένοι ή θαμνώδεις ήρεμοι λόφοι με χαρακτηριστικά τοπωνύμια εναλλάσσονται με μικρές κοιλάδες, περιβόλια και βοσκοτόπια. Μεταξύ του Πραστου και της Καρυάς βρίσκεται το όρος Ρέοντας, στην κορυφή του οποίου σώζονται ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου Οριόντα. Η τοπική τσακώνικη προφορά μετέβαλε τον Ρέοντα σε Ριόντα και Οριόντα. Από το όνομα του βουνού αυτού πήρε το όνομά της η τέως τοπική Επισκοπή Ρέοντος.

Η μονή του Αγίου Νικολάου Καρυάς της Κυνουρίας απετέλεσε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της έναν ισχυρό προμαχώνα της Ορθοδοξίας και του έθνους και σήμερα εξακολουθεί να ένα πνευματικό καταφύγιο για κάθε προσκυνητή που φτάνει στο κατώφλι της. Μέσα στην γλαυκότητα του ορίζοντα, την ‘ήρεμη μεγαλοπρέπεια των γύρω κορυφών που ξεδιπλώνονται σαν ατλάζι, η ψυχή φεύγει από την συμβατότητα του κόσμου και αισθάνεται πως ζει στην αγκαλιά της ερήμου των οσίων. Αυτό είναι το συναίσθημα που πλημμυρίζει κάθε επισκέπτη της μονής.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Καρυάς, βρίσκεται σε περίοδο ανακαίνισης, η οποία μετά από εγκατάλειψη πολλών δεκαετιών ερειπώθηκε και κινδύνευε να καταρρεύσει. Σήμερα η όψη του μοναστηριού είναι αγνώριστη, καθώς έχει ανακαινισθεί εξωτερικά τουλάχιστον εκ βάθρων, σύμφωνα με το πρώτο της αρχιτεκτονικό σχέδιο, με τις άοκνες προσπάθειες των πατέρων και πρωτοστατούντος του Σεβασμιότατου κ.κ  Αλέξανδρου. Το έργο βέβαια της ολοκληρωτικής ανακαίνισης είναι ακόμη πολύ μεγάλο και δαπανηρό.
Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Καρυάς αποτελεί ένα σπουδαιότατο μεταβυζαντινό μνημείο όχι μόνο της Αρκαδίας αλλά και της Ελλάδος, με σπάνια αρχιτεκτονική και αγιογραφία, και για τον λόγο αυτό αξίζει να το γνωρίσουμε όλοι από κοντά.
Ο Άγιος Νικόλαος, ο συνοδοιπόρος των ναυτικών, ας συνταξιδεύει με τους προσκυνητές του στο πολυκύμαντο πέλαγος της ζωής.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΣΙΑ

Το μοναστήρι βρίσκεται 2-3 χιλιόμετρα μετά την μονή Αρτοκωστά, στο δρόμο προς Πραστό. Έχει κτισθεί σε υψόμετρο 870μ και βρίσκεται μεταξύ δύο υψωμάτων: του μεσαιωνικού κάστρου του Οριόντα και της Παλιόχωρας.
Ως προς την ονομασία Καρυά, υπάρχουν διάφορες ερμηνείες, όλες όμως αποτελούν εικασίες και καμμία δεν υπερισχύει της άλλης. Δεν διασώζεται μαρτυρία που να συνδέει την μονή του Αγίου Νικολάου με εκείνη των Καρυών του Αγίου ¨Όρους και η παράδοση της ίδρυσής της από αγιορείτες είναι πιθανόν να μην σχετίζεται με την ονομασία της. Το τοπωνύμιο Καρυά, το οποίο διασώζεται στα ερείπια της γειτονικής Παλιόχωρας, σχετίζεται με το μετόχι της μονής, που ιδρύθηκε εκεί το 1970, και δεν προϋπήρχε.
Μία άλλη ερμηνεία αφορά την μοναχική καρυδιά (καρυδιά-καρυά), που βρίσκεται πλάι στη πηγή της μονής. Τέλος είναι πιθανό να υπάρχει συνειρμός με την αρχεία λατρεία της Καρυάτιδος Αρτέμιδος στην περιοχή, γεγονός για το οποίο συναινεί και η ονομασία του χωριού Καρυές (Αράχωβα), που βρίσκεται στα όρια Λακωνίας – Αρκαδίας.
Σημαντικό στοιχείο για το τοπωνύμια της μονής είναι ένα τούρκικο έγγραφο, χρονολογίας 1620-1621, στο οποίο ένας ναός, ο Άγιος Νικόλαος ( το καθολικό πιθανόν της ιδρυμένης μετά ένα χρόνο [το 1622] μονής του Αγίου Νικολάου) επισημαίνεται στη θέση «Λέντι». Η τοποθεσία «Λέντι», πιθανόν και «Λένι» συγγενεύει με το διατηρημένο όνομα του υψώματος «Λενιώ» προς ανατολικά της μονής.
Στην περιοχή υπάρχουν γενικότερα απηχήσεις αρχαίων τοπωνυμίων, όπως Πρασιές, Βρασιές, Πράσιοι τόποι, Ορειοί, Τυρός, Τυρίτης Απόλλων, που συνδέονται με τα σύγχρονα τοπωνύμια, Βασκίνα και Παλιόχωρα. Το αρχαιολογικό ενδιαφέρον στρέφεται στις περιοχές αυτές προκειμένου να αναζητηθούν αρχαίες και μεσαιωνικές πόλεις και οχυρά. Στην ευρύτερη περιοχή ομιλείται ακόμη και σήμερα η τσακώνικη διάλεκτος.

ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ

Ο αρχιτεκτονικός τύπος του καθολικού της μονής Αγίου Νικολάου Καρυάς είναι ο ονομαζόμενος «Αθωνικός». Έχει σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού τον οποίον στέφει δεκάπλευρος τρούλος. Ο ναός διαθέτει εντυπωσιακή ιδιοτυπία ως προς την αρχιτεκτονική του δομή. Είναι τρίκογχος και έχει τετράπλευρες κεραίες. Εξωτερικά διαμορφώνονται ημιεξαγωνικές κόγχες, οι οποίες εσωτερικά μετατρέπονται σε ημικυκλικές και έτσι σχηματίζεται στον βόρειο και νότιο τοίχο οι αθωνικού τύπου χοροί, που χαρίζουν άνεση χώρου στις μακριές πλευρές του ναού. Το πάχος της τοιχοποιίας είναι 0,80μ. Η εξωτερική επίχρυση με ασβεστοκονίαμα δεν επιτρέπει την εκτίμηση της ναοδομίας. Σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών, είναι κτισμένος με αργιλολιθοδομή ισχυρής κατασκευής, όπως πολλά μνημεία της ίδιας εποχής σε περιοχές με οικονομική στενότητα.
Οι διαστάσεις του καθολικού εσωτερικά είναι 8,03χ7,78μ. Υπάρχει μόνο μία είσοδος στην δυτική πλευρά, στην οποία οδηγούν βαθμίδες μέσω ενός περίκλειστου πλακόστρωτου πλατώματος, που βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από τον λιθόστρωτο περίβολο της μονής. Η είσοδος έχει διαστάσεις 1,70χ0,96μ. Ακριβώς πάνω από την είσοδο στην κορυφή της στέγης κτίστηκε μεταγενέστερα με πλινθοπερίκλειστη πέτρα κομψό κωδωνοστάσιο, το οποίο δεν επικαλύπτεται με ασβεστοκονίαμα, όπως το εξωτερικό του υπόλοιπου ναού.
Ο εισερχόμενος φωτισμός είναι πολύ χαμηλός. Κύρια δίοδος φωτός αποτελεί η μικρή θύρα της εισόδου, ενώ πολύ μικρότερες τα τοξοειδή μονόλοβα μικροσκοπικά παράθυρα του τρούλου και ένα παράθυρο στο νότιο τοίχο που ανοίχτηκε μεταγενέστερα
Το δάπεδο είναι στρωμένο με εγχώριες πλάκες, οι οποίες στα πλάγια μέρη είναι ορθογώνιες ενώ στο κέντρο είναι εξαγωνικές. Στο ομφάλιο του δαπέδου σχηματίζεται τετραγωνικό κόσμημα με διπλό γραμμωτό πλαίσιο στο οποίο εγγράφεται κύκλος, όπου μέσα υπάρχει ανάγλυφος δικέφαλος αετός, ενώ οι τέσσερις γωνίες του ανάγλυφου φέρουν τα σύμβολα των Ευαγγελιστών, μόσχο, λέοντα, άγγελο και αετό. Μέσα στο διπλό γραμμωτό πλαίσιο βρίσκεται εγχάρακτη μεγαλογράμματη επιγραφή, η οποία δηλώνει τον αφιερωτη, τον καλλιτέχνη και την χρονολογία κατασκευής του δαπέδου:
†ΑΨΛΔ’ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΚΕ’ ΚΑΤΕΣΤΡΩΘΕΙ ΤΟ
ΕΔΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΕΑΣ ΔΙΑ ΕΞΙΔΟΥ ΤΟΥ
ΠΑΝΩΣΙΩΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ ΚΩΣΤΑΚΗ
Ο ΔΕ ΜΑΙΣΤΩΡ ΚΩΣΤΑΣ ΤΟΥ ΓΚΙΩΝΗ ΕΚ ΧΩΡΑΣ ΠΡΑΣΤΟΥ
Τέλος, το καθολικό της μονής είναι κατάγραπτο, αγιογραφημένο από τον Γεώργιο Μόσχο το 1638, όπως δηλώνεται σε μία από τις επιγραφές που βρίσκεται μέσα στον ναό. Η πρώτη οριζόντια ζώνη αγιογράφησης του ναού έχει υποστεί περισσότερες φθορές, λόγω υγρασίας, πτώσης των κονιαμάτων σε πολλά σημεία και κάλυψης με αιθάλη. Αυτή η ζώνη περιλαμβάνει μεμονωμένους αγίους, από τις μορφές των οποίων σώζονται σπαράγματα. Τα κύρια χαρακτηριστικά των μορφών αυτών είναι η εκφραστικότητα και η ζωντάνια, η αυστηρότητα και η στοχαστικότητα της έκφρασης. Η δεύτερη ζώνη χωρίζεται από την πρώτη με ταινία σε έντονο ερυθρό χρώμα και περιλαμβάνει μαρτύρια αγίων, έξι σκηνές από την ευαγγελική περικοπή της Μελλούσης Κρίσεως, στο νότιο και δυτικό τοίχο, και σκηνές από τον βίο του Αγίου Νικολάου, στον δυτικό και βόρειο τοίχο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) Μαρία Χρόνη - Βακαλοπούλου ,Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Καρυάς Κυνουρίας Αθήνα 2007
2) http://immk.gr/mones/

Για άμεση επικοινωνία...

σας περιμένουμε σε μία από τις ομάδες μας στα κοινωνικά δίκτυα ή μέσω αποστολής μηνύματος στα παρακάτω e-mails.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.